Μαρία Θηρεσία

Μαρία Θηρεσία
I
(Maria Theresia, Βιέννη 1717 – 1780). Αυτοκράτειρα της Αυστρίας (1745-80), βασίλισσα της Ουγγαρίας και της Βοημίας (1740-80). Ήταν κόρη του αυτοκράτορα Καρόλου ΣΤ’ και έλαβε επιμελημένη μόρφωση. Αν και γυναίκα, απέκτησε δικαιώματα στον θρόνο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετά τον θάνατο του πρωτότοκου αδελφού της Λεοπόλδου (1716) και την καθιέρωση του νόμου της διαδοχής του 1713 (Pragmatica sanctio). Σε ηλικία 19 ετών παντρεύτηκε τον δούκα της Λορένης Φραγκίσκο Στέφανο, ο οποίος έλαβε ως προίκα το μεγάλο δουκάτο της Τοσκάνης, καθώς ο οίκος των Μεδίκων έτεινε να εκλείψει. Από τον γάμο εκείνο γεννήθηκαν 16 παιδιά. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα της, η Μ.Θ. ανέβηκε στον θρόνο το 1740· αμέσως μετά τη στέψη της, ο Κάρολος Αλβέρτος της Βαυαρίας και ο Φρειδερίκος Αύγουστος της Σαξονίας προέβαλαν έντονες αξιώσεις και δικαιώματα στον αυστριακό θρόνο, ενώ ο Φρειδερίκος B’ της Πρωσίας ανανέωνε τις διεκδικήσεις του για τη Σιλεσία. Ο πόλεμος που ακολούθησε φαινόταν να έχει δυσμενή κατάληξη για τους Αυστριακούς. Μετά την ήττα τους από τους Πρώσους στο Μόλβιτς (1741), υποχρεώνονταν παράλληλα να δημιουργήσουν νέα πολεμικά μέτωπα μετά την είσοδο στο συνασπισμό των Γάλλων και των Ισπανών. Έτσι, ο ανταγωνισμός για τη διαδοχή του αυστριακού θρόνου (1741-48) γενικεύτηκε σταδιακά με τη συμμετοχή μεγάλου μέρους των ευρωπαϊκών κρατών και ο πόλεμος παρουσίασε τρομερές συγκρούσεις, στρατιωτικές και διπλωματικές. Τελικά, με την ειρήνη του Άαχεν (1748) η διαδοχή του αυστριακού θρόνου από τη Μ.Θ. αναγνωρίστηκε οριστικά ως νόμιμη· στο μεταξύ, τρία χρόνια νωρίτερα (1745), ο σύζυγός της Φραγκίσκος Στέφανος της Λορένης είχε ήδη εκλεγεί αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Αυστρία έχασε μερικές περιοχές της Ιταλίας (οι οποίες παραχωρήθηκαν στη Σαβοΐα και στους Βουρβόνους της Ισπανίας) και της Γερμανίας (Σιλεσία). Η τελευταία απώλεια στάθηκε για την Αυστρία ιδιαίτερα οδυνηρή, επειδή οι σαφείς πολιτικές περιπλοκές που οδήγησαν σε αυτήν ήταν συνδεδεμένες με την προαιώνια υπεροχή του οίκου των Αψβούργων επί των γερμανικών χωρών. Αποφασισμένη να εξουδετερώσει την Πρωσία και να ανακαταλάβει τη Σιλεσία, η Μ.Θ. εγκαινίασε από το 1746 έντονη και επιτυχή διπλωματική δραστηριότητα με σκοπό την απομόνωση της επικίνδυνης αντιπάλου, προσδένοντας τελικά στο αυστριακό άρμα τη Γαλλία και τη Ρωσία. Ο μεγάλος συνασπισμός που δημιούργησε σε συνεργασία με τον υπουργό της, κόμη Βέντσελ Κάουνιτς, προκάλεσε τον Επταετή πόλεμο (1756-63), κατά τη διάρκεια του οποίου η Πρωσία λίγο έλειψε να υποκύψει· τελικά ι η ειρήνη του Χουμπέρτουσμπουργκ (1763) άφηνε τη Σιλεσία σε πρωσικά χέρια, σταθεροποιώντας έτσι την επιβλητική θέση της Πρωσίας στη Γερμανία. Λίγο αργότερα (1765) η Μ.Θ. έπρεπε να αντιμετωπίσει τον θάνατο του αγαπημένου της συζύγου, γεγονός που προκάλεσε τη σταδιακή αποχώρησή της από τα πολιτικά ζητήματα του κράτους. Την διαδέχθηκε ο γιος της, Ιωσήφ Β’, ενώ πολλά από τα παιδιά της βρίσκονταν σε βασιλικούς θρόνους της Ευρώπης, με πιο γνωστή τη Μαρία-Αντουανέτα της Γαλλίας.
Το έργο της αυτοκράτειρας Μ.Θ. πρέπει να θεωρηθεί σημαντικό κυρίως για τα εσωτερικά ζητήματα της αυτοκρατορίας. Ο γραφειοκρατικός συγκεντρωτισμός υπήρξε αφορμή για τη δημιουργία νέων και αποτελεσματικών θεσμών, με αποτέλεσμα τη μετεξέλιξη των αψβουργικών κτήσεων σε ουσιαστικά ενιαίο κράτος. Ο Codex Theresianus παραμένει ακόμα και σήμερα ένα θεμελιώδες έργο στον τομέα του αστικού και ποινικού δικαίου. Και θα πρέπει ασφαλώς η απόφαση για την απελευθέρωση των αστών, που θεσπίστηκε στα 1781, να αποδοθεί περισσότερο στη Μ.Θ. παρά στον γιο της Ιωσήφ (ο οποίος τελικά την επέβαλε). Πρέπει ακόμα να αναφερθεί η διάδοση των λαϊκών σχολείων κατά τη διάρκεια της βασιλείας της, σύμφωνα με τη θέση του 1770 που ανέφερε ότι «η δημόσια εκπαίδευση είναι και παραμένει πάντοτε μία υπόθεση πολιτική». Περιόρισε τη φορολογία στις κατώτερες τάξεις, αναδιάρθρωσε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και περιόρισε τις τοπικές εξουσίες. Με βάση τα δεδομένα αυτά, η βασιλεία της Μ.Θ. πρέπει να θεωρηθεί ως μία από τις πιο ακμαίες περιόδους της χιλιετούς αψβουργικής αυτοκρατορίας.
Η αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία υπήρξε μία από τις πιο φωτισμένες μορφές της δυναστείας των Αψβούργων (Μουσείο Παλιγγενεσίας, Τορίνο).
II
(Marie Therese, 1638 – 1683). Βασίλισσα της Γαλλίας (1660-83). Ήταν κόρη του Φίλιππου Δ’ της Ισπανίας και της Ελισάβετ της Γαλλίας, αδελφής του Λουδοβίκου ΙΓ’. Ο γάμος της με τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΔ’ (1660) αποτελούσε έναν από τους όρους της συνθήκης των Πυρηναίων μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Η Μ.Θ. έζησε δυσάρεστες καταστάσεις κατά τη διάρκεια του γάμου της, εξαιτίας των πολλών ερωμένων του συζύγου της, τις οποίες αναγκαζόταν να ανέχεται. Μάλιστα, αναφέρεται ότι σε μία περιοδεία στη Φλάνδρα, ο λαός έβλεπε στη βασιλική άμαξα τρεις γυναίκες χωρίς να γνωρίζει ποια ήταν η βασίλισσα: τη M.Θ., την κυρία Λα Βαλιέρ και την κυρία ντε Μοντεσπάν.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • Θηρεσία — Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Θ. της Καστίλης (1070 – 1130). Νόθη κόρη του βασιλιά της Καστίλης Αλφόνσου ΣΤ’. Το 1094 παντρεύτηκε τον Ερρίκο της Βουργουνδίας, ο οποίος νωρίτερα είχε βοηθήσει τον Αλφόνσο να αντιμετωπίσει εχθρικές επιδρομές. Σε… …   Dictionary of Greek

  • Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… …   Dictionary of Greek

  • Ισπανία — Επίσημη ονομασία: Βασίλειο της Ισπανίας Έκταση: 504.782 τ. χλμ. Πληθυσμός: 40.037.995 (2001) Πρωτεύουσα: Μαδρίτη (2.882.860 κάτ. το 2000)Κράτος της νοτιοδυτικής Ευρώπης, στην Ιβηρική χερσόνησο. Συνορεύει στα ΒΑ με τη Γαλλία και την Ανδόρα, στα Δ… …   Dictionary of Greek

  • Αυστρία — I (Αστρον.). Αστεροειδής που επισημάνθηκε στις 18 Μαρτίου 1874. Το αστρικό φωτογραφικό του μέγεθος στη μέση αντίθεσή του είναι 13,1 και σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τη Γη και 10,8 από τον Ήλιο. II Κράτος της κεντρικής… …   Dictionary of Greek

  • Φρειδερίκος — I Όνομα δουκών, πριγκίπων και εκλεκτόρων. 1. Φ. B’ ο Μαχητής. Δούκας της Αυστρίας (1236 46). Διαδέχτηκε στην εξουσία τον πατέρα του Λεοπόλδο ΣΤ’ τον Ένδοξο και, εξαιτίας της αυταρχικότητας και του φιλοπόλεμου χαρακτήρα του, ήρθε πολλές φορές σε… …   Dictionary of Greek

  • Κάρολος — I (Charles). Όνομα επτά αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 1. Κ. Α’. Βλ. λ. Καρλομάγνος. 2. Κ. Β’, ο Φαλακρός (Φρανκφούρτη 823 – Μπριντ λε Μπεν, Σαβοΐα 877). Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (875 877). Ήταν υστερότοκος… …   Dictionary of Greek

  • Ακαδημία ή Ακαδήμεια — Προάστιο της αρχαίας Αθήνας, στον έξω Κεραμεικό, κοντά στην όχθη του Κηφισού στα νότια του Ιππίου Κολωνού (βλ. λ. Κολωνός). Το όνομά του το πήρε από τον πρώτο του οικιστή, τον ήρωα Ακάδημο (ή Εκάδημο). Η Α. ήταν ιερό άλσος, που το τείχισε τον 6ο… …   Dictionary of Greek

  • Βερσαλίες — (Versailles). Πόλη (85.726 κάτ. το 1999) της βόρειας Γαλλίας, πρωτεύουσα του νομού Ιβελίν, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ιλ ντε Φρανς, περίπου 11 χλμ. ΝΔ του Παρισιού. Οι Β. αποτελούν ουσιαστικά μεγάλο στρατιωτικό και αστικό κέντρο σε διαρκή ανάπτυξη …   Dictionary of Greek

  • Διαδοχής, πόλεμοι — Τρεις ευρωπαϊκοί πόλεμοι του πρώτου μισού του 18ου αι., που διεξήχθησαν για τη διαδοχή των θρόνων της Ισπανίας, της Πολωνίας και της Αυστρίας. 1. Πόλεμος για τη διαδοχή της Ισπανίας (1701 13). Ο πόλεμος για τη διαδοχή της Ισπανίας ξέσπασε με… …   Dictionary of Greek

  • Μπρέρα, Πινακοθήκη — Κτισμένη με εντολή των ιησουϊτών σε σχέδιο του Φ.Μ. Ρικίνι (από το 1615) η έδρα της σημερινής πινακοθήκης προοριζόταν, το 1776, από την αυτοκράτειρα της Αυστρίας Μαρία Θηρεσία να δεχτεί λαϊκές σχολές, ανάμεσα στις οποίες και μια Ακαδημία Καλών… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”